عوامل موثر بر پیوستگی و گسستگی قوم‌گرایی سیاسی دکتر محمدرضا شادرو* حسین محمدزاده**

چکیده در چند دهه اخیر قوم­گرایی­ عامل بی ثباتی، درگیری و بحران در مناطق گوناگون جهان بوده است. در تاریخ معاصر ایران  نیز هر از گاهی شاهد بروز و ظهور قوم­گرایی و مشکلات ناشی از آن در میان اقوام ایرانی و از جمله کردها بوده­ایم. هدف از پژوهشی که برای نوشتن این مقاله به انجام رسیده تعیین عوامل مرتبط با قوم­گرایی سیاسی در میان کرد‌های ایران بوده است. چارچوب نظری تحقیق تلفیقی بوده که مجموعه متغیرهای تفکیک،تبعیض و تفهیم مرتبط با قوم گرایی را در بر می­گیرد. روش پژوهش از نوع پیمایش  و ابزار گرد­آوری داده­ها پرسشنامه بوده است. جمعیت­آماری پژوهش کلیه­ مردان 18 تا 65 سال ساکن استان­های­کردستان، آذربایجان­غربی، کرمانشاه و ایلام را شامل می‌شود که نمونه‌ای با­حجم 800 نفر به شیوه احتمالی از آن انتخاب شده است. نتایج ناشی از آزمون پژوهش نشان داد که میان ­عواملی چون نوع گویش­های زبان­کردی (اورامی، ­کلهری، ­سورانی ­و کرمانجی)، ­نوع­مذهب (سنی،شیعه،یارسان) رسانه‌ مصرفی (تلویزیون) و احساس­ تبعیض (سیاسی، فرهنگی و اجتماعی اقتصادی) با قوم­گرایی سیاسی مردم مناطق یاد شده رابطه معناداری وجود دارد. اما محل پرورش فرد (شهر، روستا) با میزان قوم‌گرایی سیاسی او رابطه معناداری ندارد.  اجرای عدالت و رفع نابرابری‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی - اجتماعی، بازبینی فرایند گردش نخبگان قومی و مشارکت دادن بیشتر آنان در مدیریت کشور، می‌تواند آسیب‌های ناشی از قوم­گرایی سیاسی را کاهش دهد.